80 jaar "Nice-Matin": persfotografen, de verdoemden van de "uit de zak"

"Weet je wat het woord fotografie betekent?" De vraag blijft in de lucht hangen, waardoor de luisteraar de tijd krijgt om zijn rudimentaire Grieks te gebruiken: "Eh... Licht schrijven?" Philippe Arnassan knikt. "Precies. Een persfotograaf vertelt een verhaal door licht te modelleren. Het is een vak apart."

Een noodzakelijke verduidelijking: fotografen van Nice-Matin zijn in de eerste plaats journalisten. Zelfs degenen die, zoals Raoul Liboj, een legende in het Stade du Ray, zich "zeer ongemakkelijk voelden bij het schrijven".

"Hij was een extravagant figuur", herinnert Frantz Bouton, adjunct-hoofd van de fotoafdeling, zich. "Toen ik hem 36 jaar geleden kende, werkte hij nog met een Rolleiflex 6x6 (1) ! Hij had een grote mond en was een geweldige professional, de enige die het zich kon veroorloven om met een Mickey Mouse-pet bij de krant te verschijnen zonder dat de baas er iets over zei." Een meester van het levende beeld, zoals Gilbert Pressenda, Roland Gal, Gilbert Casties, Raph Gatti en zovelen anderen die veertig jaar lang met dezelfde beperkingen worstelden.

"We waren altijd aan het rennen"

"Uiteraard werkten we met film", legt Philippe Arnassan, voormalig fotograaf in Saint-Raphaël, uit. "We moesten rekening houden met drie parameters: een beperkt aantal opnamen, een moeilijk te comprimeren ontwikkeltijd en de verplichting om onze beelden naar de drukkerij in Nice te sturen."

Er was dus geen sprake van het vermenigvuldigen van de weergaven van een rapport. "Met rollen van 12, 24 of 36 opnames en vijftien tot twintig vergaderingen per dag, maakten we maximaal acht tot tien foto's per onderwerp", legt hij uit. "Het was een uitputtend tempo; we waren constant aan het rennen. Terug bij het bureau gingen we naar het lab, droogden onze films op volle snelheid, drukten de zwart-witproeven af ​​en stopten ze vervolgens in de "uit de tas" voor Nice."

Deze bruine papieren envelop bezorgde alle professionals in Nice-Matin nachtmerries. Afhankelijk van de geografische ligging van de agentschappen, meer of minder ver van het hoofdkantoor, varieerden de vertrektijden. Sommige enveloppen werden toevertrouwd aan de SNCF, andere aan wegvervoerders. Op Corsica kon je de vliegtuigen die vanuit Ajaccio, Bastia en Calvi vertrokken naar de hoofdstad van de Côte d'Azur niet missen.

"Het was de beste leerschool", verzekert Frantz Bouton. "Je leerde er snel te werken en tot de kern te komen. Soms moest je drie rapporten maken, op drie verschillende locaties, in minder dan zestig minuten. Je moest efficiënt zijn... en geen fouten maken bij het klaarmaken van je camera. Tot eind jaren negentig werden de meeste krantenpagina's in zwart-wit afgedrukt. Kleurenfilm werd slechts bij uitzondering gebruikt. Wee degene die de waarde van een rapport dat op de voorpagina belandde, onderschatte!"

"Sommige mensen ontwikkelden films met sokkensap."

Alle foto 's die uit de tassen kwamen, kwamen aan bij het fotolab aan de Grenoble Road.

"Ik ben daar in 1989 begonnen", benadrukt Frantz Bouton. "We ontwikkelden ook de 'films' die door professionals en correspondenten uit Nice werden opgestuurd. De negatieven werden op een lichttafel gelegd, waar de afdelingshoofden hun selectie maakten. Vervolgens verzorgden wij de afdrukken. Soms was er veel correctiewerk nodig. Op sommige kantoren ontwikkelden journalisten de films met sokkensap en baden bij verschillende temperaturen. Onze taak was om alles publiceerbaar te maken."

Dit systeem bleef bestaan ​​tot halverwege de jaren negentig.

"De mogelijkheid om documenten te scannen was een eerste stap voorwaarts", merkt Philippe Arnassan op. "Natuurlijk hadden we een Belin (2) waarmee we foto's in zwart-wit konden verzenden. Maar het resultaat was matig. We waren er tevreden mee voor nationale nieuwspagina's, maar het was frustrerend om te zien dat onze afbeeldingen minder goed waren. Scannen daarentegen stelde ons in staat de kwaliteit van het originele bestand te behouden. Met drie klikken stond het in het systeem! En geen angst meer om de trein te missen."

De digitale revolutie

Deze vooruitgang luidde een ware revolutie in: digitale fotografie. Rond de eeuwwisseling waren alle camera's van Nice-Matin uitgerust met Canon T30-camera's. De bediening was lastig. Fotografen klaagden met name over te lange sluitertijden. "Maar deze ongemakken werden snel verholpen ", benadrukt Frantz Bouton. "Iedereen waardeerde het gemak dat deze nieuwe technologie bood."

Geen film meer ontwikkelen; de oude laboratoria verdwijnen. Voor het eerst is het mogelijk om de afbeelding op het scherm van de camera te bekijken – en deze direct opnieuw te maken als deze voor verbetering vatbaar is. Fotografie betreedt het tijdperk van onmiddellijkheid, terwijl het internet zijn web weeft.

"Het enige nadeel", merkt François Vignola, hoofd van de fotografieafdeling, op, "is dat digitaal tot een zekere ontspanning heeft geleid. Sommige van onze jongere collega's zijn minder streng wat betreft kadrering en technische kwaliteit, ervan overtuigd dat we 'verloren tijd kunnen inhalen' in de postproductie. Ze maken meerdere opnames omdat ze de gewoonte om na te denken voordat ze drukken zijn kwijtgeraakt. Soms verspillen we hierdoor bijna net zoveel tijd als in de tijd van de film! Zonde..."

Belangrijker nog is dat professionals nu moeten concurreren met miljoenen amateurfotografen, met smartphones in de hand, die op zoek zijn naar de kleinste gebeurtenis om deze vervolgens op hun sociale netwerken te plaatsen.

"Dat is onze uitdaging voor de toekomst", glimlacht François Vignola. "Om te bewijzen dat de huidige fotografie – de soort die laat zien, de soort die zowel tot het gevoel als tot het verstand spreekt – niet voor iedereen haalbaar is." En om, tachtig jaar later, verhalen te blijven vertellen door licht te modelleren.

1. Deze spiegelreflexcamera met twee lenzen, geproduceerd in Duitsland vanaf 1929, was tot in de jaren 70 de iconische camera voor persfotografen. Hij werd geproduceerd tot eind jaren 90. 2. De Belinograph, vernoemd naar zijn uitvinder Édouard Belin, is een apparaat voor het verzenden van foto's op afstand via telefoonlijnen of radio. Uitgevonden in 1913, werd het meer dan 80 jaar gebruikt.